W dniu 30 kwietnia 2013 roku Ministerstwo Finansów opublikowało dokument „Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw”. Wśród projektowanej nowelizacji znalazła się klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Zdaniem Ministerstwa zmiany w prawie podatkowym winny uwzględniać zagrożenia związane z uchylaniem się od opodatkowania, na co zwróciła uwagę również Komisja Europejska w Zaleceniach z dnia 6 grudnia 2012 roku w sprawie agresywnego planowania podatkowego [C(2012)8806], które dotyczą podatków bezpośrednich. Jednym z zalecanych przez Komisję rozwiązań jest właśnie przyjęcie przez państwa członkowskie zasady dotyczącej zwalczania nadużyć.
Polska została zobowiązana w terminie trzech lat do poinformowania Komisji o środkach przyjętych w celu realizacji owego Zalecenia. Celem klauzuli ma być zapewnienie równego traktowania wszystkich podatników. Najistotniejszą jej funkcją ma być jednakże prewencja. W projekcie podkreślono, iż wprowadzenie omawianej klauzuli ma również za zadanie uporządkować system prawa podatkowego, wyznaczając poprzez swoją treść i praktykę stosowania granice dopuszczalnej optymalizacji podatkowej.
W założeniach nowelizacji Ministerstwo wskazało, iż prawo podatkowe nie może być obchodzone poprzez nadużycie możliwości swobodnego kształtowania stosunków prawnych.
Klauzula ma mieć zastosowanie do wszystkich podatków i dotyczyć zdarzeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz zdarzeń związanych z uczestnictwem w podmiotach gospodarczych (posiadanie udziałów, akcji, zarządzanie).
Wprowadzenie klauzuli ma zostać połączone z wstrzymaniem z mocy prawa decyzji wydanej na jej podstawie do czasu upływu terminu do wniesienie skargi do sądu administracyjnego lub wydania prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego, co z kolei zapewni najwyższe bezpieczeństwo procesowe podatnikom, w stosunku do których klauzula znalazła swoje zastosowanie.
Aby wzmocnić prewencyjny charakter klauzuli Ministerstwo zaproponowało również wprowadzenie rozwiązania polegającego na ustaleniu dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 30% uszczupleń należnych zobowiązań podatkowych w wyniku unikania opodatkowania.
Zgodnie z projektem Minister Finansów będzie wydawał na wniosek zainteresowanego podmiotu opinie zabezpieczające w zakresie istnienia przesłanek zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Instrument ten ma wzmocnić bezpieczeństwo prawne w podejmowaniu decyzji biznesowych oraz zagwarantować przewidywalność reakcji administracji podatkowej. Przewidywany w projekcie termin na wydanie opinii wynosiłby 6 miesięcy.
Dodatkowo proponuje się również utworzenie Rady do Spraw Unikania Opodatkowania, która będzie kolegialnym, eksperckim organem opiniodawczym w sprawach indywidualnych. Rada wydawałaby niewiążące opinie o zasadności zastosowania klauzuli na etapie postępowania podatkowego w jego fazie odwoławczej. Uprawnieni do złożenia wniosku o wydanie opinii byliby zarówno podatnik, jak i organ odwoławczy mający wątpliwości co do zasadności zastosowania klauzuli w danej sprawie. Opinia Rady byłaby wydawana w terminie 6 miesięcy.
Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania stanie się dodatkowym narzędziem organów podatkowych do walki z agresywną optymalizacją podatkową, czyli podejmowaniem działań prawnych, w ramach których podmiot gospodarczy wykorzystuje dostępne środki do obniżenia obciążenia podatkowego, które powstałoby bez ich zastosowania.
Pozostaje mieć nadzieję, iż klauzula w jej ostatecznym brzmieniu będzie spełniała konstytucyjne standardy przyzwoitej legislacji, uwzględniając podstawowe elementy kształtujące treść zasady demokratycznego państwa prawa.